1975-ին Երևա­նում կանգ­նեց­վեց Վար­դան Մա­մի­կո­նյա­նի պղն­ձա­կոփ ձիար­ձա­նը, Եր­վանդ Քո­չա­րի նա­խա­տե­սած դիր­քին հա­կա­սող, ճար­տա­րա­պետ Ստե­փան Քյուրք­չյա­նի նա­խագ­ծած, պատ­վան­դա­նով: Ի՞նչ պատ­ճա­ռով, ու՞մ քմա­հա­ճույ­քով, ար­դյո՞ք միայն ճար­տա­րա­պե­տի, կա­տար­վեց այդ խե­ղա­թյու­րու­մը, ո­րը երբևէ ան­պայ­ման պետք է շտկ­վի: ՀՍՍՀ վաս­տա­կա­վոր նկա­րիչ Վահ­րամ Խա­չի­կյա­նը նշում է. «Վար­պե­տը լուրջ հի­վանդ էր և ի վի­ճա­կի չէր հետևե­լու ար­ձա­նի կոփ­մա­նը»: Իսկ դա իր հեր­թին, չէր կա­րող չանդ­րա­դառ­նալ ման­րա­մաս­նե­րի հո­գա­տար մշակ­ման վրա:

Այ­նու­հետև ա­վե­լի հեշտ էր. 1992 թվա­կա­նի դեկ­տեմ­բե­րին ի­րա­կա­նաց­վեց դրա­մա­կան թա­լան­չիա­կան ռե­ֆորմ, ո­րի պատ­ճա­ռով բնակ­չու­թյու­նը կորց­րեց հս­կա­յա­կան դրա­մա­կան մի­ջոց­ներ, այդ թվում, «սև օր­վա» հա­մար խնա­յո­ղա­կան դրա­մարկ­ղե­րում կու­տա­կած: Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը հարս­տա­ցան այդ դրա­մա­կան ռե­ֆոր­մով:

Հեր­թա­կան ան­գամ դի­մե­լով դե­մա­գո­գիա­յի ար­վես­տին, ՀՀ վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը «Ֆեյս­բուք»-ի իր է­ջում օ­րերս «լայվ» կոչ­վա­ծով անդ­րա­դար­ձավ ս. թ. նո­յեմ­բե­րի 1-ին և 2-ին Երևա­նի մետ­րո­պո­լի­տե­նի «Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ» կա­յա­րա­նի մոտ կազ­մա­կերպ­ված և ի­րա­վա­ցիո­րեն խա­փան­ված, այս­պես կոչ­ված, «Հու­Զանք ու Զանգ» ներ­կա­յաց­մա­նը, ա­վե­լի ճիշտ, խեղ­կա­տա­կու­թյա­նը, ո­րի մա­սին կա­րող եք կար­դալ նաև մեր «Մար­դա­վա­յել կեց­ված­քից ի­ջել, կա­պի­կին են կապ­կում» հոդ­վա­ծում:

Ի պաշ­տո­նե նա Երևա­նի քա­ղա­քա­յին խոր­հր­դի գոր­ծա­դիր կո­մի­տեի նա­խա­գահն էր, իր բնույ­թով քա­ղա­քագ­լուխ էր, Վա­նի և Դվի­նի, Ա­նիի ու Սի­սի ազն­վա­կան քա­ղա­քագ­լուխ­նե­րի հո­գեոր­դին։ Նա երևե­լի ե­րա­զող էր և անն­կուն կա­ռու­ցող։

«Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի և նրա շուրջ» ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի զար­գա­ցու­մը հիմք է տա­լիս եզ­րա­կաց­նե­լու, որ Լու­րյեի «Պատ­մա­կան ազ­գա­բա­նու­թյու­նը» պատ­րաստ­վել է տվյալ մե­նագ­րու­թյու­նը 1997 թվա­կա­նին «Բաց հա­սա­րա­կու­թյան» ինս­տի­տու­տի ա­ջակ­ցու­թյամբ հրա­տա­րակ­վե­լուց շատ ա­վե­լի վաղ, և նե­ցուկ է հան­դի­սա­ցել Հա­յաս­տա­նում իշ­խա­նու­թյան բռ­նա­զավթ­մա­նը, անգ­լիա­կան դի­վա­նա­գի­տու­թյան «արևե­լյան» ծրագ­րե­րի հե­տա­գա ի­րա­գործ­մա­նը:

Ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի գի­տու­թյամբ, Հա­յաս­տա­նում, ա­վե­լի ո­րո­շա­կի` Երևա­նում է հայ­տն­վել օ­տա­րերկ­րա­ցի տրանս­վես­տիտ­նե­րի մի նոր «խմ­բա­քա­նակ», նախ­նա­կան տե­ղե­կու­թյուն­նե­րով` մեծ մա­սամբ Կու­բա­յից, կար­ծես Հա­յաս­տա­նում մինչ այդ ե­ղած օ­տա­րերկ­րա­ցի և տե­ղա­ցի այ­լա­սեր­ված­նե­րը քիչ էին:

2040 թվա­կա­նի հե­ռա­նկա­րը ձեզ ծա­նոթ է՝ չորս մի­լիոն բնակ­չու­թյամբ, ա­պա­հով ու բա­րե­կե­ցիկ Հա­յաս­տա­նը: Նա­խորդ վար­չա­պետ Սերժ Սարգ­սյա­նի խայծն էր: Այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը մեր ե­րա­զած ա­պա­գան հե­ռաց­րին ևս 10 տա­րով՝ մինչև 2050 թվա­կա­նը:

ՀՀՇ-ն, ի դեմս իր հայտնի խմ­բա­կի, Հա­յաս­տա­նը ղե­կա­վա­րեց 1990 թվա­կա­նի օ­գոս­տո­սից մինչև 1998 թվա­կա­նի փետր­վա­րյան հայտ­նի դեպ­քե­րը, երբ Հա­յաս­տա­նում Վազ­գեն Սարգ­սյան, Ռո­բերտ Քո­չա­րյան, Սերժ Սարգ­սյան ե­ռյա­կը խայ­տա­ռակ ձևով իշ­խա­նազր­կեց ՀՀՇ-ի զոռ­բա­նե­րին, մեզ ա­զա­տեց հան­ցա­վոր այդ խմ­բա­կի ութ տար­վա ող­բա­լի կա­ռա­վա­րու­մից, ո­րը եր­կի­րը հասց­րել էր կա­տաստ­րո­ֆիկ վի­ճա­կի:

Այս փաս­տաթղ­թի մա­սին ար­դեն բա­վա­կա­նին գր­վել է մա­մու­լում, խոս­վել լրատ­վու­թյան մյուս մի­ջոց­նե­րով: Բազ­մա­թիվ հիմ­նա­վոր կար­ծիք­ներ են ներ­կա­յաց­վել, ո­րոնք փաս­տում են, որ այս փաս­տաթղ­թով նա­խա­տես­ված կողմ­նո­րո­շիչ­նե­րին դեմ չար­տա­հայտ­վե­լու դեպ­քում մենք` որ­պես հա­սա­րա­կու­թյուն, եր­կիր, ազգ, հար­վա­ծի տակ ենք դնում այդ հա­սա­րա­կու­թյան կարևո­րա­գույն օ­ղա­կը՝ ըն­տա­նի­քը:

XX դա­րա­վեր­ջին և XXI դա­րաս­կզ­բին Անգ­լիա­յի նկա­տա­ռում­նե­րը իս­լա­մա­կան պե­տու­թյուն ստեղ­ծե­լու ուղ­ղու­թյամբ մա­սամբ ի­րա­կա­նա­ցան (հիմ­նա­կա­նում Մեծ Բրի­տա­նիա­յի գա­ղու­թի` Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցյալ Նա­հանգ­նե­րի ջան­քե­րով):